Được mệnh danh là “đất nước mặt trời mọc” hay cái tên “xứ sở Phù Tang”, Nhật Bản là quốc gia có nền văn hóa đậm nét truyền thống, độc đáo và giàu bản sắc. Không chỉ vậy, Nhật Bản còn là một trong những nước có nền kinh tế lớn trên thế giới. Trải qua nhiều năm xây dựng cùng những chiến tranh khốc liệt, Nhật Bản đã vươn lên và phát triển rất mạnh mẽ trở thành nền kinh tế lớn thứ 3 trên thế giới. Vậy Việt Nam có thể học tập những gì từ sự phát triển kinh tế của Nhật Bản đây?
Sự phát triển kinh tế của xứ sở hoa anh đào, liệu Việt Nam có thể học tập những gì từ sự phát triển kinh tế của Nhật Bản qua đó?
Là một quốc gia phát triển kinh tế theo nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa phát triển, Nhật Bản sở hữu nhiều công nghệ kỹ thuật với và mức độ công nghiệp hóa cao. Đây là quốc gia đầu tiên thuộc châu Á trong lịch sử có sự phát triển kinh tế đạt ngưỡng sự phát triển của cường quốc. Năm 2019, mặc dù bị Trung Quốc vượt lên và trở thành nền kinh tế lớn thứ 3 nhưng Nhất Bản vẫn góp mặt trong G7 và GDP duy trì đạt ở mức cao.
Nhật Bản cũng là quốc gia trải qua nhiều thăng trầm, khó khăn và biến động trong suốt những năm dài của lịch sử. Ban đầu nền kinh tế chỉ dựa và phụ thuộc vào nền nông nghiệp và đánh bắt hải sản vào thế kỉ 16 – 17. Dần đến cuộc cách mạng Cải cách Minh Trị năm 1868 thì Nhật Bản mới có sự phát triển.
Những năm của thế kỷ 20 đối với Nhật Bản, được đánh giá là bước ngoặt lịch sử của quốc gia này khi mà ngành công nghiệp phát triển vượt bậc và làm thay đổi toàn diện cả đất nước. Những năm đầu của thế kỷ này, phát triển ưu tiên vào ngành sắt thép, chế tạo vũ khí và phương tiện. Song nhu cầu quá lớn buộc Nhật Bản phải xâm lược các nước khác như Mãn Châu Lý thuộc Trung Quốc, Triều Tiên,…
Trong chiến tranh thế giới thứ 2, mặc dù ban đầu nằm ở thế thắng song đất nước này cũng có nhiều thiệt hại không nhỏ. Đặc biệt là vụ thả bom nguyên tử của Mỹ vào hai thành phố lớn là Hiroshima và Nagasaki đã gây nên một sự tàn phá kinh khủng khiếp đối với người và của vào năm 1945. Sự ảnh hưởng dai dẳng, kéo dài mãi tận về sau.
Sau chiến tranh, tinh thần của Nhật Bản lại vựng dậy, kiến thiết lại các thành phố, đô thị và nhà máy bị hư hỏng nhưng còn khá chậm do thiếu vốn. Mọi thứ trở nên tốt đẹp hơn khi mà Chiến tranh Triều Tiên năm 1950 nổ ra với những đơn đặt hàng của Mỹ đã khiến Nhật có rất nhiều vốn và quyết tâm phát triển lại đất nước. Sau cuộc chiến tranh Triều Tiên, Nhật Bản đã có hàng nghìn nhà máy cũng các tên tuổi nổi tiếng đến ngày hôm nay như Sony, Toshiba, Panasonic hay Honda.
Có đà phát triển, những năm sau từ 1960 – 1970 nền kinh tế của Nhật Bản phát triển mạnh mẽ và quốc gia này ngày càng khẳng định vị trí của mình trên thị trường quốc tế. Mặc dù đất nước của nhiều thiên tai, thiên nhiên không mấy thuận lợi nhưng với tư duy và tinh thần của mình họ đã phát triển nhanh chóng.
Tuy nhiên cuộc suy thoái toàn cầu vào năm 1990 cũng không loại trừ Nhật Bản. Trong thời gian này, họ đã phải chứng kiến gần 20.000 công ty bị phá sản. Hàng trăm nghìn người thất nghiệp, theo thống kê tỉ lệ lên đến – 5.2% năm 2003. Không chỉ mất việc nhiều người còn mất nhà, và tỉ lệ tự tử gia tăng, đất nước trở nên khủng hoảng.
Trước tình hình xấu như vậy, Nhật Bản đã cố gắng thay đổi quyết sách, quyết tâm phục lại đất nước, xây dựng lại nền kinh tế tốt đẹp hơn. Và đến nay, với tinh thần và nghị lực của người Nhật, họ vẫn là nền kinh tế lớn của thế giới, phát triển rực rỡ và là sự ngưỡng mộ của nhiều quốc gia khác.
Những điều Việt Nam cần học tập qua sự trỗi dậy của một quốc gia?
Với sự phát triển thần kỳ của Nhật Bản qua những năm thăng trầm của lịch sử, có rất nhiều bài học để đất nước chúng ta học tập. Những bài học ấy chính là chìa khóa, là cơ hội hay những sự thử thách mới để Việt Nam phát triển hơn trong hiện tại và tương lai? Bài học trong đó:
Thứ nhất, yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất đem đến cho Nhật Bản sự phát triển “thần kì” không nơi nào có được đó chính là con người. Nhật Bản nổi tiếng là đất nước của những con người kỷ luật cao, sáng tạo và cần cù trong công việc. Điều này, cần được áp dụng và xây dựng nhân lực ở nước ta tốt hơn.
Thứ hai, ở Nhật họ nhận thức được rằng đầu tư vào khoa học – kĩ thuật, mua các bằng sáng chế phát minh sẽ giúp đất nước phát triển nhanh hơn rất nhiều. Ngoài ra, yếu tố giáo dục, đầu tư cho con người là hết sức quan trọng.
Như vậy, để phát triển đất nước nhanh và bền vững, có thể vượt qua được mọi khó khăn thì yếu tố đầu tư vào con người mới là quan trọng nhất. Đây là nhân tố quý giá quyết định sự tồn hay vong và phát triển của một đất nước. Vậy nên bài học ở đây là Việt Nam cần ưu tiên, phát triển mạnh mẽ, đúng hướng sự giáo dục, phát triển kỹ năng và tinh thần tốt cho con người. Đặc biệt là những nguồn nhân lực tương lai của đất nước, để thúc đấy mạnh mẽ sự phát triển thịnh vượng của đất nước Việt Nam.
Qua bài viết, chắc hẳn mọi người cũng nắm được những điều Việt Nam thiếu sót và Việt Nam có thể học tập những gì từ sự phát triển kinh tế của Nhật Bản. Với tinh thần và hướng đi đúng đắn, Nhật Bản xứng đáng trở thành là một cường quốc kinh tế của thế giới. Những bài học tàn khốc mà họ đã trải qua và sự vươn lên rất đáng để đất nước chúng ta học hỏi và noi theo. Với trọng tâm là con người, và sự linh hoạt trong phát triển, hy vọng Việt Nam sẽ ngày càng phát triển mạnh mà đạt được mục tiêu lớn trong tương lai.